Minik Yıldızın Dev Gezegeni Bir "Yedek Yakıt Tankı"
(GEZEGEN AVI) - Minik yıldız VB10'un yörüngesinde dev bir gezegen dolandığının keşfedilmesi, bu yılın başlarında "bir gezegene ev sahipliği yaptığı anlaşılan en küçük gezegen" başlıklarıyla manşet olmuştu. Ancak, Santa Cruz / ABD'de yer alan Kaliforniya Üniversitesi'nde gökbilimci olarak görev yapan Greg Lauglin, VB10 sisteminin aynı zamanda kendi gökadamızın çok uzak geleceğine atılan kısa bir bakış da olabileceğini ileri sürmektedir.
Gökadamızın uzak geleceği ile ilgili olarak yazılmış "Evrenin Beş Çağı" kitabının
eş yazarı olan Laughlin "VB10, bildiğimiz en düşük kütleli yıldız ve de bir yıldızın
sahip olabileceği en düşük kütleye yakın bir kütleye sahip" diyor ve ekliyor "bu
kadar küçük yıldızlar enerji üretimleri konusunda çok kıt kaynaklara sahipler
ve o kadar yavaş yanıyorlar ki; VB 10 önümüzdeki 10 trilyon yıl boyunca ışık
saçıyor olacak".
Lauglin, VB10'un yakıtı tükenene kadar gökadanın çok farklı bir yer haline gelmiş
olacağını belirtiyor. Güneşimiz de dahil olmak üzere "gökadadaki diğer yıldızlardan
pek çoğunun yakıtlarını tüketmiş olacağını" söylüyor ve ekliyor "VB10 gibi
yıldızlar hâlâ ışıldayan son yıldızlar olacak".
Uzun ömrü boyunca VB10 ve ona eşlik eden gezegen, çevrelerinde meydana gelecek
çarpıcı değişikliklere tanıklık edecek. Lauglin bu konuda şöyle diyor "Samanyolu
ve Zincirli Prenses (Andromeda), yaklaşık 5 milyar yıl içerisinde çarpışacakları
bir güzergah üzerinde" ve devam ediyor "Gözünüzün önüne birbirlerinden
kilometrelerce uzakta yer alan kum tanelerini getirin. İşte yıldızlar da birbirlerinden
böyle uzak olduklarından, herhangi bir yıldız çarpışması olmayacak. Ancak
her iki gökadada yer alan gaz bulutları birbirleriyle çarpışacak ve yoğun
bir yıldız oluşum patlaması yaşanacak".
Lauglin, gökada içerisinde "yılda bir yeni yıldız" civarında olan ortalama yıldız
oluşum sayısının, bu dönemde 10 ila 50 arasına yükseleceğini ve birleşen yeni
gökada içerisinde "son bir bebek patlaması" yaşanacağını belirtiyor. Bundan sonra yıldız oluşumu azaldıkça ve de yaşlı yıldızlar yakıtlarını tüketip yok oldukça "arka plan yavaşça soluklaşacak, geriye yalnızca VB10 benzeri ‘ayakta kalmak üzere yaratılmış' yıldızlar kalacak".
Diğer taraftan, Laughlin'e göre sanki 10 trilyon yıllık ömür yeterince uzun değilmiş gibi, VB10'un yörüngesinde dolanan ve Jüpiter'in 6,4 katı büyüklükte olan devasa gezegen esas itibariyle önünde sonunda yıldızın "yedek yakıt tankı" olarak görev yapacaktır.
Laughlin bu konuda "VB10b'nin yörüngesi yavaşça daralacak ve önünde sonunda gezegen
yıldızıyla birleşecektir" diyor ve ekliyor "Gezegende
bulunan gaz, VB10 için taze hidrojen desteği sunacak ve yıldıza bir 100 milyar
yıl daha yetecek yakıt sağlayacaktır. Yani aslında sonsuza kadar".
VB10, gökölçümü kullanılarak keşfedilen ilk sistemdir. Laughlin NASA'nın Hafif
Uzay Girişimölçer (SIM Lite) projesi gibi geleceğe yönelik gökölçümü projelerinin
benzer pek çok sistemi bulabileceği konusunda umutlu ve diyor ki "SIM bunun
gibi tonla nesne bulacaktır".
VB10 gibi yıldızlar, inanılmaz dayanma güçleri ve "yedek yakıt tankları" ile birlikte bundan katrilyonlarca yıl sonra, yani diğer nesnelerin pek çoğu solup karanlığa karıştıktan çok sonra gökyüzünde hâlâ göz kırpan yıldızlar olacağını garanti altına almaktalar.
Lughlin sözlerini şöyle tamamlıyor; "Bunun gibi yıldızlar çok uzak bir geleceğin
öngörünümleridir. Bugün VB10, aynen bundan trilyonlarca yıl sonra görüneceği
gibi görünüyor. Hiç bir fark olmayacak".
Yazan: Joshua Rodriguez / Gezegen Avı (PlanetQuest)
|