· Bize Yazın

Günün Gökbilim Görüntüsü

Kâinatı Keşfedin! Büyüleyici evrenimizin farklı bir resmi veya fotoğrafı, her gün profesyonel bir gökbilimcinin yazdığı kısa bir açıklama ile birlikte yayımlanır.

12 Mart 2013

Büyük Kütleli Bir Kara Deliğin Kendi Çevresinde Dönüşü Canlandırma Katkısı : Robert Hurt, ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) / Jet İtiş Gücü Laboratuvarı – Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü (JPL-Caltech)

Açıklama : Bir kara delik kendi çevresinde ne kadar hızlı dönebilir? Sıradan maddeden meydana gelmiş herhangi bir nesne kendi çevresinde çok hızlı dönerse, parçalanır. Ancak bir kara deliğin parçalanması mümkün olmayabileceği gibi, gerçekte kara delikler için mümkün olan en yüksek dönüş hızı hakkında da hiçbir fikrimiz yoktur. Kuramsal fizikçiler hızla dönen kara delikleri modelleyebilmek için genelde Einstein'ın Genel Görelilik Kuramı'nı ve Kerr çözümünü kullanırlar. Bu uygulama, şaşırtıcı ve olağandışı pek çok şey öngörmektedir. Modelin öngörüleri arasında belki de en kolay doğrulanabilecek olanı, en yüksek hızda dönen bir kara deliğe giren maddenin, uzaktan bakıldığında, en son ışık hızına yakın bir süratte dolanırken görülebiliyor olacağıdır. NASA'ya ait Nükleer Tayfölçümü Teleskop Dizisi (NuSTAR) ve ESA'ya ait X-ışını Dalga Boyunda Çoklu Ayna Projesi (XMM) uyduları ile sarmal gökada NGC 1365'in merkezinde yer alan çok büyük kütleli bir kara delik üzerinde kısa bir süre önce yapılan gözlemler, bu öngörünün doğrulanması için sınanmıştır. Kara deliğin çevresini saran yığılma diskinin iç kenarında, nükleer salmaların ısınması ve tayf çizgilerinin genişlemesi üzerine yapılan ölçümler ışık hızına yakın süratler ile ilgili öngörüyü teyit etmiştir. Bir sanatçı tarafından hazırlanan yukarıdaki çizim, normal maddeden oluşan ve bir kara deliğin çevresinde girdap yaparak dönen bir yığılma diski ile kara deliğin tepesinden fışkıran bir fıskiyeyi gösteriyor. Kara delik içerisine gelişigüzel aralıklarla düşen madde kara deliği bu kadar hızlandıramayacağına göre, NuSTAR ve XMM uyduları ile yapılan ölçümler aslında çevredeki yığılma diskinin varlığını da doğrulamış oluyor.

Anahtar Sözcükler : Kara Delik, Yığılma Diski

Yarınki Görüntü : Büyük Göz

| | | |

<< | Arşiv | Dizin | Araştırma | Takvim | Bugünkü Görüntü | | Sözlük | Eğitim | Hakkında | Tartışma | >>

Çeviri ve Düzenleme Hazırlayanlar: Robert Nemiroff (MTU) ve Jerry Bonnell (UMCP) NASA Yetkilisi: Phillip Newman Özel haklar uygulanır. Gizlilik İlkeleri ve Önemli Uyarılar NASA / Goddard Uzay Uçuşları Merkezi (GSFC) Gök Fiziği Bölümü (ASD) ve Michigan Teknoloji Üniversitesi'nin bir hizmetidir.