· Bize Yazın

Günün Gökbilim Görüntüsü

Kâinatı Keşfedin! Büyüleyici evrenimizin farklı bir resmi veya fotoğrafı, her gün profesyonel bir gökbilimcinin yazdığı kısa bir açıklama ile birlikte yayımlanır.

30 Temmuz 2011

İki Yarımkürenin Hikâyesi Görüntü Katkısı ve Telif Hakkı : Tunç Tezel ve Stéphane Guisard (Geceleyin Dünya - TWAN)

Açıklama : Dünya gezegenindeki en karanlık gece göğünü bulma arayışları bu ilgi çekici görüntüye giden yolu açmış. Ortaya çıkan gösterimde, elde edilen birleşik görüntü kuzey yarımküredeki Kanarya Adaları'nda yer alan La Palma (üstte) ile güney yarımküredeki yüksek Atacama Çölü'nden çekilmiş "tüm gökyüzü" fotoğraflarında yer alan ufuk çizgilerini, Samanyolu Gökadası'nın iki küresi arasına sıkışmış halde gösteriyor. Fotoğrafçıların yaptıkları mekân seçimleri, La Palma'daki Roque de los Muchachos Gözlemevi ile Şili'deki Paranal Gözlemevi'nde yerel olarak keyfi sürülen karanlık gökyüzlerinden bizim de faydalanmamıza imkan sunmuş. Ancak bu seçim, aynı zamanda Samanyolu'nun kuzey ve güney gökada kutuplarının, yerel başucu noktalarına yakın bir yöne denk gelmesini sağlamış. Böylece, Samanyolu düzleminin soluk ve dağınık ışıltısının dağlarla süslü ufukla bir arada gösterilmesi zorunlu olmuş. Bunun bir sonucu olarak; güneş sisteminin tutulum düzleminde bulunan tozun saçtığı güneş ışığı ile oluşan ve daha da soluk görünen S biçimindeki ışık kuşağı, hem kuzey hem de güney yarımküre göklerinde eksiksiz görülüp, bir uçtan diğerine takip edilebilir hale gelmiş.

Anahtar Sözcükler : Türkiye'den Katkılar, Işık Kirliliği, Burçlar Işığı, Samanyolu, Tutulum

Yarınki Görüntü : Zarafet Simgesi

| | | |

Tunç TEZEL'den Her şey, Stéphane Guisard'ın sorduğu bir soruyla başladı: "En karanlık gökyüzünü görebilmek için hangi koşullar gereklidir?" Bunun için tabii ki öncelikle ayışığı olmamalı. Samanyolu ve Burçlar Kuşağı ışığı da olabildiğince görünmemeli, ya da olabildiğince minimum düzeyde tutulmalı. Ve son olarak çevrede ışık kirliliğine neden olacak yapay aydınlatma kaynakları da bulunmamalı. Bu koşulları sağlayan yer ve zaman aralıkları oldukça sınırlıdır. Samanyolu kuşağının gökyüzünde görülmemesi için ufka çakışmış durumda bulunması gerekir. Bu durum Dünya'da yalnızca 27 derece Kuzey ve Güney paralelleri üzerinde mümkündür. Şili'de Atacama Çölü'ndeki Cerro Paranal Gözlemevi Güney yarıkürede bu koşulları sağlayabilecek az sayıda yerlerden biridir. Burada çalışan Guisard, en uygun gökyüzü koşulları ve zaman dilimini kollayıp bu ilk fotoğrafı çekti: http://www.twanight.org/newTWAN/photos.asp?ID=3002840 Bu balıkgözü fotoğraf, 10 Ekim 2010 tarihinde geceyarısından hemen sonra çekilen yaklaşık 25-30 ayrı görüntünün birleştirilmesi ile oluşturuldu. Ay yok, ışık kirliliği yok, Samanyolu ufuk düzlemi ile çakıştığı için neredeyse hiç görünmüyor. Yıldızlı gökyüzünde uzanan soluk ışıklı kuşak da Güneş Sistemi'nın düzlemi boyunca uzanan tozların Güneş'in ışığını yansıtması ve dağıtması ile ortaya çıkardığı Burçlar Kuşağı Işığı, ya da diğer adıyla Zodyak Işığı'dır. Bu görüntü ilk kez Ekim 2010'da yayınlandı: http://www.eso.org/~sguisard/Pagim/darkest_sky.html Bunun üzerine, Guisard'ın çektiği bu ilk görüntünün Kuzey yarıküre karşılığını çekmek için uygun durumu kollamaya başladım. O tarihlerde Libya'da çalışmaya başlamıştım ve doğru coğrafi konum olan 27 derece Kuzey paraleline oldukça yakındım. Sahra Çölü'nde hiç ışık kirliliği olmayan uzak bir vaha olan Waw An Namus'u da en uygun yer olarak seçmiştim. Ancak Libya'da başlayan olaylar sonucu bu plan doğal olarak devreden çıktı. Kanarya Adaları'ndaki La Palma, ideal gökyüzü koşullarını sağlamaya en yakın yerlerden biridir. La Palma'nın 2426 metre yüksekliğe kadar uzanan Roque de los Muchachos zirvesinde 3 Mayıs 2011 tarihi, geceyarısından hemen sonra çektiğim 32 fotoğraf ile bu balıkgözü fotoğrafı oluşturdum. http://www.twanight.org/newTWAN/photos.asp?ID=3003238 En karanlık gökyüzünü bulmak için başlayan bu arayış, Samanyolu Kuşağı'nın ufka çakıştığı ve dolayısıyla Samanyolu Galaksisi'nin kuzey ve güney kutuplarının (Kuzey Galaktik Kutup ve Güney Galaktik Kutup) merkezde olduğu bu iki görüntünün ortaya çıkmasını sağlamış oldu: http://www.twanight.org/newTWAN/photos.asp?ID=3003290 Bu iki balıkgözü resim hem benim hem de Guisard'ın tercih ettiği sunum şekli. Ancak, sonradan hazırladığımız tek parça dikdörtgen projeksiyon görüntü genel olarak daha çok ilgi gördü ve GGG olarak seçildi. Bu görüntünün üst yarısı Samanyolu'nun kuzeyindeki gökyüzü, alt yarısı da güneyindeki gökyüzünden oluşuyor.

Ayrıntılı açıklamaları ve kendisi tarafından hazırlanan etiketlenmiş bu görüntü için Tunç TEZEL'e teşekkür ederiz. (Bulutsu)

<< | Arşiv | Dizin | Araştırma | Takvim | Bugünkü Görüntü | | Sözlük | Eğitim | Hakkında | Tartışma | >>

Çeviri ve Düzenleme Hazırlayanlar: Robert Nemiroff (MTU) ve Jerry Bonnell (UMCP) NASA Yetkilisi: Phillip Newman Özel haklar uygulanır. Gizlilik İlkeleri ve Önemli Uyarılar NASA / Goddard Uzay Uçuşları Merkezi (GSFC) Gök Fiziği Bölümü (ASD) ve Michigan Teknoloji Üniversitesi'nin bir hizmetidir.