|
|
1 milyar ışıkyılı içerisinde, Çoban Takımyıldızı'nda iki üstküme vardır. En yakın olanı, yaklaşık 830 milyon ışıkyılı uzaklıktadır, ikincisi ise onun hemen arkasında, yaklaşık 1 milyar ışıkyılı uzaklıkta yer alır. Aşağıdaki harita, gökyüzünün bu bölgesinde yer alan 17 kadirden daha parlak (HyperLeda Veritabanı'na göre) tüm gökadaları gösterir. Başlıca gökada kümelerinin konumları belirtilmiştir. Haritanın sağ tarafındaki, çok daha yakın olan Saç Kümesi (A1656)'dir ve sol taraftakiler, büyük bir ihtimalle iki Çoban Üstkümesi'ne gökada duvarlarıyla bağlantılı olan, Kuzeytacı Üstkümesi'nin bazı kümeleridir.
Çoban Üstkümelerindeki başlıca gökada kümelerinin listesi aşağıdadır. Bu kümelerden birine (A1861) olan tam uzaklık şu anda belirsizdir ve bu küme bir arka plan küme olabilir.
1 2 3 4 5 6 7
Abell Eşlek Kırmızıya Uzk. Zenginlik Notlar
Konsayıları Kayma mıy
SA DA z
A1781 13 44,5 +29 51 0,0606 820 0
A1795 13 49,0 +26 35 0,0619 840 2
A1825 13 58,0 +20 39 0,0583 790 0
A1827 13 58,2 +21 42 0,0642 870 1
A1828 13 58,4 +18 23 0,0611 840 1
A1831 13 59,2 +27 59 0,0603 815 1
A1775 13 41,9 +26 22 0,0705 950 2
A1800 13 49,7 +28 04 0,0743 1000 0
A1861 14 07,5 +27 49 - - 1 uzaklığı belli değil
A1873 14 11,7 +28 09 0,0764 1025 0
A1898 14 20,6 +25 09 0,0762 1025 1
|
Sütun 1: Kümenin adı/Abell katalog numarası.
Sütun 2: 2000 yılı için saat ve dakika cinsinden bahar açısı (sağ açıklık-SA).
Sütun 3: 2000 yılı için derece ve dakika cinsinden yükselim (dik açıklık-DA).
Sütun 4: Kümenin kırmızıya kayması.
Sütun 5: Milyon ışıkyılı cisinden uzaklık. "Hubble sabiti" 70 km/sn/Mpc varsayılmıştır.
Sütun 6: Kümenin "zenginlik (verimlilik) sınıfı".
Sütun 7: Diğer adlar ve notlar.
Kaynakça:
Abell G, Corwin H, Olowin R, (1989), A catalogue of Rich Clusters of Galaxies,
Astrophys J Supp, 70, 1.
Struble M, Rood H, (1999), A compilation of redshifts and velocity dispersions for
ACO clusters, Astrophys J, 125, 35.
Aşağıda - Çoban Üstkümesi'ndeki gökada kümelerinden biri. Resimdeki, 840 milyon ışıkyılı uzaklıktaki A1795 Kümesi'dir. Ortadaki büyük eliptik (oval) gökada, PGC 49005'tir.
Çoban Üstkümeleri çok meşhurdur, bunun başlıca sebebi de Çoban Boşluğu'nun hemen yanında (birazcık arkasında) yer almasıdır. Boşluk da evrendeki en meşhur boşluklardan biridir, bunun en büyük sebebi de keşfedilen ilk büyük boşluklardan biri olmasıdır. 1981 yılında keşfedilmiştir. Boşluğun merkezi bizden yaklaşık 700 milyon ışıkyılı uzaklıktadır (kırmızıya kayma 0,052) ve yaklaşık çapı 300 milyon ışıkyılıdır.
Aşağıdaki harita, gökyüzünün bu bölgesindeki 17 kadirden daha parlak tüm gökadalar işaretlenerek elde edilmiştir. Boşlukla aramızda ön planda birçok gökada yer almasına rağmen, boşluğun kendisi çok az gökada içerir. Harita, boşluğun güneydoğudaki Çoban Üstkümeleri dahil, güney ve batıdan birkaç büyük üstkümeyle nasıl sınırdaş olduğunu göstermektedir.
 |
Solda - 1983 yılında, Çoban Boşluğu'nun keşfini duyuran bir gazete makalesi. Bu tarih, var olduğunun resmi olarak kabul edildiği tarihtir. |
| Sağda - Evrenin, Çoban Boşluğu'nu gösteren dilimi. Bu harita, Çoban Boşluğu yönündeki 3500 gökadanın (HyperLeda Veritabanı'na göre) işaretlenmesi ile oluşturulmuştur. Bizim gökadamız en diptedir ve haritanın tepesi bir milyar ışıkyılı uzaklıktadır. 500 milyon ışıkyılının ötesinde bilgimiz çok yetersizdir, bu yüzden de boşluk çok belirgin değildir. Ancak konumu işaretlenmiştir. Boşluk bölgesi içerisinde gösterilmiş gökadaların büyük çoğunluğu, boşluğun altında veya üstünde yer alan gökadalardır. |  |
Çoban Üstkümeleri ile ilgili hiçbir bilimsel inceleme yapılmamıştır. Bu üstkümeler Başak Üstkümesi'nden çok daha büyük olsalar da, daha yakınlarda çok daha ilginç oldukları kabul edilen birçok üstküme bulunmaktadır.
Çoban Boşluğu birçok bilimsel araştırmaya konu olmuştur. Boşluk Robert Kirshner, Augustus Oemler Jr, Paul Schechter ve Stephan Shectman tarafından, 1981 yılında keşfedilmiştir. Ekip, gökyüzünün bu bölgesindeki üç küçük alanda gökadaları incelemiş ve hiçbir gökadanın bulunmadığı büyük bir boşluk olduğunu fark etmişlerdi. Hemen arkasından tüm bölgeyi incelediler ve 1983 yılında boşluğun varlığını doğruladılar. Ekip 1987 yılında yayımlanan bildirisinde, boşluğun bir haritasını sundu.
Diğer gökbilimciler de bu boşluğu incelemeye başladılar ve kısa sürede boşluk içerisinde bazı gökadalar keşfettiler. J.Moody, R.Kirshner, G.McAlpine ve S.Gregory, 1987 yılındaki bir bildirilerinde boşlukta keşfedilen 8 gökadanın listesini yayımladılar. Kısa bir zaman içinde Çoban Boşluğu'nda gökada bulmak, bazı gökbilimciler arasında popüler bir spor haline geldi. M.Strauss ve J.Huchra, 3 gökada daha keşfettiklerini 1988 yılında, G.Aldering, G.Bothun, R.Kirshner ve R.Marzke de 15 gökada keşfettiklerini 1989 yılında duyurdular.
1993 yılı itibariyle, Çoban Boşluğu'nda varlığı bilinen 27 gökada vardı. S.Cruzen, D.Weistrop ve C.Hoopes, bir bildirilerinde, bu 27 gökadanın listesini yayımladılar. Yeni gökadaların keşfi devam etti, 1997 yılı itibariyle 60 Çoban Boşluğu gökadasının varlığı biliniyordu. Bu rakam hala çok düşüktür. Evrenin bu büyüklükteki normal bir bölgesi, genellikle binlerce parlak gökada içerir. Keşfedilen gökadaların büyük bir çoğunluğu, boşluğun kenarlarına yakın yerlerde bulunmaktadır.
