Parlak ve çok genç bir yıldız olan HR8799. Bu yıldızın gezegenlerinden birinden gelen ışık (daire içinde) doğrudan yakalanmış durumda. Böyle bir şey, güneşdışı bir gezegende bir ilk.

(GEZEGEN AVI) - Avrupa Güney Gözlemevi (ESO)'nde çalışan bilim insanları kısa bir süre önce bir duyuru yayımlayıp, Şili'de yer alan Çok Büyük Teleskop (VLT)'u kullanarak ilk defa olarak güneşdışı bir gezegenden gelen ışığın doğrudan tayfını kaydettiklerini bildirdiler. Bu buluş gökbilim toplumunda dikkate değer bir ilgi topladı; ancak sıradan bir gözlemci açısından bakıldığında bu haber biraz kafa karıştırıcı olabilir. Nihayetinde, bu zaten daha önce yapılmamış mıydı?

Jet İtiş Gücü laboratuarı (JPL) bilimcilerinden Stephen Edberg, farkın detaylar içerisinde gizli olduğunu şöyle açıklıyor "Bu çalışma güneşdışı bir gezegenin havaküre tayfını elde edebilmek için ana yıldızdan gelen ışığı çıkarmak zorunda kalmadan, gezegen havaküresinin doğrudan incelenmesi açısından bir ilk". Daha önce yapılan hesaplamalarda, yıldızdan gelen ışık güneşdışı gezegen hem arkasındayken hem de önündeyken ölçülüyor ve daha sonra da aradaki fark bulunuyordu. Edberg'e göre "Bu çalışma, gezegenlerin, içerisinde oluştuğuna inanılan bir toz diski içerisinde oluştuğu düşünülen bir güneşdışı gezegenin bu açıdan incelenmesi bakımından da bir ilkti". Gelen ilk sonuçlar, bir kahverengi cüce yıldızın etrafında dolanan bir gezegen bildirmektedir ki; bu çift büyük bir olasılıkla bir ikili yıldız şeklinde oluşmuştur. Yani, gezegenleri olan bir yıldız ile aynı süreçten geçmemiştir.

Yapılan ölçümün kendisi kadar etkileyici olan bir diğer şey ise bu kadar hassas bir görüntü çekebilmek, özellikle de yer temelli bir teleskoptan çekebilmek için gereken emektir. "Bu keşif, muhteşem uyarlanabilir merceklere, yani bilgisayarları, mekanik hareket düzeneklerini ve de Dünya havaküresinin sebep olduğu göz kırpmalarını, yani bozucu etkiyi gidermek için gerekli mercekleri birleştiren bir sistem gerektirdi" diyor ve devam ediyor "Bu uyarlanabilir mercek sistemi, yıldız ve gezegenin görüntüsünü sabit tutarak, gezegen görüntüsünün göz kırpıp duran yıldızın kör edici ışığı içerisinde yok olmasını engelleyip, tayfçeker adı verilen aygıt içerisine aktarılabilmesini sağladı".

Bilim insanları, uzaktaki gezegenin havaküresini inceleyebilmek için tayfçekerden gelen bu verileri kullanmaktadır. Edberg, konuyla ilgili olarak "Tayfçeker, yağmurun beyaz güneş ışığını gökkuşağına çevirmesine benzer olarak gezegenden ışığı bileşen renklerine ayırmaktadır" diyor ve devam ediyor "Böyle bir araştırma gökbilimcilerin gezegen havaküresini oluşturan gazları ve bunların miktarlarını tespit edebilmelerine imkân sağlamaktadır".

Jüpiter kütlesinin 7 ilâ 10 katı büyüklüğünde bir kütleye sahip olan ve yeni yeni araştırılan bu gezegen, büyük bir ihtimalle Dünya ile herhangi bir benzerliğe sahip değildir. Ancak bu yeni keşif, gökbilimcilerin yalnızca yoğun ve hızlı bir biçimde yeni güneşdışı gezegenler bulmakla kalmadıklarına, aynı zamanda bu gezegenlerin nelerden meydana geldiklerini de bulabildiklerine işaret etmektedir.