Bu sanatçı çalışması sıcak yıldızına çok yakın bir yörüngede dolanan Jüpiter benzeri bulutlu bir gezegeni gösteriyor. NASA / JPL - Caltech / T. Pyle (SSC)

> Yüksek çözünürlüklü görüntü

NASA'nın Güneş benzeri yıldızların yaşama elverişli kuşaklarında yer alan Dünya büyüklüğündeki gezegenleri bulmak için tasarladığı Kepler Uzay Teleskobu, ilk güneşdışı gezegenlerini veya bir başka deyişle güneş sistemi dışında yer alan ilk beş yeni gezegenini keşfetti.

Kepler'in hem küçük hem de büyük gezegenlere yönelik yüksek hassasiyeti, Kepler 4b, 5b, 6b, 7b ve 8b adı verilen bu güneşdışı gezegenlerin keşfedilmesine olanak sağladı. Keşifler, Kepler bilim ekibi tarafından 4 Ocak Pazartesi günü Washington / ABD'de yapılan Amerikan Gökbilim Birliği'nin haber özetleri sırasında duyuruldu.

NASA'nın Moffett Field - Kaliforniya / ABD'de yer alan Ames Araştırma Merkezi'nde görev yapan William Borucki "Bu gözlemler, gezegen sistemlerinin hem yıldızlara hem de gezegenlere imkân veren gaz ve toz disklerinden nasıl oluşup, geliştikleri konusundaki anlayışımıza katkıda bulunmaktadır" diyor ve ekliyor "Bu keşifler aynı zamanda bilim aygıtlarımızın iyi çalıştıklarını da gösteriyor. Belirtiler, Kepler'in tüm bilimsel hedeflerini tutturacağını gösteriyor".

Büyük kütleleri ve aşırı sıcaklıkları nedeniyle "sıcak Jüpiterler" olarak bilinen bu yeni güneşdışı gezegenlerin büyüklükleri Neptün ile Jüpiter'den büyük ebatlar arasında değişmektedir. Gezegenlerin yörünge süreleri 3,3 ila 4,9 gün arasında değişirken, tahmini sıcaklıkları ise 1200-1650 derece arasındadır. Yani erimiş lavdan daha sıcak olup, bildiğimiz hayat için aşırı sıcaktırlar. Bu güneşdışı gezegenlerin tamamı Dünya'nın yıldızı Güneş'ten daha sıcak ve daha büyük yıldızların yörüngesinde dolanmaktadırlar.

NASA'nın Washington / ABD'deki merkezinde gök fiziği bölüm müdürü olarak görev yapan Jon Morse " İlk Kepler keşiflerinin üretim hattından akmaya başladığını görmek memnuniyet verici" diyor ve şöyle devam ediyor "Kepler'in ilk olarak kısa yörünge sürelerine sahip Jüpiter büyüklüğünde gezegenleri tespit edebileceği bekleniyordu. Kepler gözlemlerinin daha uzun yörünge sürelerine sahip daha küçük gezegenleri ortaya çıkararak, yavaş yavaş ilk Dünya benzeri gezegenin keşfine yaklaşması yalnızca bir zaman meselesidir".

6 Mart 2009 tarihinde Florida / ABD'deki Cape Canaveral Hava Üssü'nden fırlatılan Kepler uzay aracı, aynı anda ve kesintisiz olarak 150.000'den fazla yıldızı gözlemlemektedir. Kepler'in bilim aygıtı veya diğer adıyla ışıkölçeri halihazırda incelemeleri devam etmekte olan yüzlerce olası gezegen izi bulmuş durumda.

Bu izlerden pek çoğu muhtemelen daha büyük yıldızların yörüngesinde dolanan küçük yıldızlar gibi gezegen dışı şeyler olsalar da, yer temelli gözlemevleri beş güneşdışı gezegenin varlığını teyit etmiş durumda. Bu keşifler, 12 Mayıs 2009'da başlayan bilimsel çalışmalarından beri toplanmış olan yaklaşık altı haftalık veriye dayanıyor.

Kepler, gezegenlerin izlerini yıldızların parlaklıklarında meydana gelen azalmaları ölçerek aramakta. Dünya'dan bakıldığında, gezegenler yıldızlarının önünde bir uçtan diğerine ilerlediklerinde veya başka bir deyişle geçiş yaptıklarında, yıldızın ışığını düzenli olarak engellerler. Gezegenin büyüklüğü, ışıkta meydana gelen azalmanın büyüklüğüne bakılarak elde edilebilir. Sıcaklık ise yörüngesinde dolandıkları yıldızın nitelikleri ile gezegenin yörünge süresine bakılarak tahmin edilebilir.

Kepler, bilimsel faaliyetlerine en az Kasım 2012'ye kadar devam edecek. Aralarında gezegen yüzeyinde sıvı halde suyun var olabileceği şekilde yıldızların yaşama elverişli ılık kuşaklarında dolananlar da dahil olmak üzere, Dünya kadar küçük gezegenleri araştıracak. Güneş benzeri yıldızların yaşama elverişli kuşaklarında gezegen geçişleri yaklaşık olarak senede bir kez meydana geldiği ve bunların varlığını doğrulamak üç geçiş gerektirdiğinden, Dünya büyüklüğündeki gezenleri tespit edip varlıklarını doğrulamanın en az üç yıl sürmesi beklenmektedir.

Borucki'ye göre, Kepler'in uzun süreli ve kesintisiz araştırması gelecekte gezegen büyüklüklerinin ve yörünge sürelerinin dağılımını belirleme konusunda bilim insanlarının imkânlarını önemli oranda artırıyor olmalı. Borucki konuyla ilgili olarak "Bugün yapılan keşifler o hedefe yapılan önemli katkılardır" diyor ve ekliyor "Kepler gözlemleri bizlere oralarda yaşam barındırması olası gezegenlere sahip olan pek çok yıldız mı olduğunu, yoksa gökadamızda yalnız mı olabileceğimizi söyleyecektir".

Bu makale "http://www.nasa.gov/mission_pages/kepler/news/kepler-5-exoplanets.html" adresinden çevrilmiştir.