Keck Girişimölçeri içerisinde bulunan uzun ışık geciktirme rayları, gökbilimcilere bu iki teleskoptan gelen ışık dalgalarını hassas bir biçimde eşzamanlı hale getirme imkânı vermektedir.

(GEZEGEN AVI) - Kısa bir süre önce 51 Yılancı yıldızının yörüngesinde keşfedilen iki sıralı toz bulutu, yalnızca şimdiye kadar gözlemlenenlerin en küçüklerinden biri değil, aynı zamanda kendi gezegen sistemimizin oluşum yıllarını gösteren şipşak bir görüntü de olabilir.

Araştırma ekibini yöneten gökbilimci Chris Stark, "sistemin tam yaşını bilmiyoruz" diyor ve ekliyor "ancak kendi gezegen sistemimizin bir zamanlar içinde bulunduğu halin erken bir benzeri olabilir". Stark ve ekibi gözlemlerini Keck Girişimölçeri'nin sıfırlayıcısını kullanarak gerçekleştirmekte. Sıfırlayıcılar, bir yıldızdan gelen ışığı engelleyerek kendisini çevreleyen tozun daha iyi tespit edilebilmesini sağlayan aygıtlardır.

51 Yılancı'nın yörüngesinde dolanan toz bulutu iki ayrı parçadan oluşuyor; iri parçalı toz ve kayalardan meydana gelen içteki küçük disk ile çok daha ince malzemeden meydana gelen dıştaki büyük disk. Stark, "bu diski görüntülemek için daha önce de bir kaç girişimde bulunuldu" diyor ve ekliyor "ancak bu diskin en parlak bölümü o kadar küçüktür ki; gerekli çözünürlüğü sağlayabilmek için Keck'in sıfırlayıcısına benzer bir girişimölçer gerekmektedir".

Araştırma ekibinin bir üyesi olan Marc Kushner'e göre; içteki disk, güneş sistemimizde kayaç iç gezegenleri oluşturup, artanları şimdi Mars ile Jüpiter arasındaki yörüngede bulunan Küçük Gezegen Kuşağı'nda dolananlarla aynı malzemeden meydana gelmiş "bebek evresindeki bir Küçük Gezegen Kuşağı'na" benziyor. Konuyla ilgili olarak Kuchner, bu gezegen doğumevinin "şu anda Dünya benzeri gezegenler yaratıyor olabileceğini" söylüyor.

Ayrıca Kuchner bu sistemin Jüpiter benzeri gaz devi gezegenlere sahip olacaksa, bunların daha dağınık olan dıştaki diskte zaten oluşmuş olmaları gerektiğini belirtiyor. Ancak oradaki toz, gezegen gözlemini zorlaştırmakta. Kuchner, "toz bir engel; ancak bir gün 51 Yılancı'nın yörüngesinde dolanan gezegenleri görmemiz mümkün olabilir" diyor.

Bu keşif, kendi gezegenlerimizin kökenini anlamaya çalışan gökbilimciler için bir lütuf. Konuyla ilgili olarak Kuchner, "bu veriler Dünya gibi gezegenlerin nasıl evrim geçirdiğini olduğu kadar, küçük gezegen kuşağımızın kökenlerini de anlamamıza yardımcı olabilir" diyor.

Toz Avı

51 Yılancı, Keck Girişimölçer Sıfırlayıcısı tarafından yürütülen toz diski araştırmasında kamuoyuna açıklanan ilk keşiftir. Kuchner bu konuda "sıfırlayıcı bu araştırmayı yapmak üzere tasarlanmıştı" diyor ve ekliyor "iki Keck teleskobundan ışığı alıp birleştirdiğimizde, bir yıldızın ışığını örtebilir ve onun güneşdışı burçlar kuşağına daha iyi göz atabiliriz".

Keck aygıtından gelen sonuçlar, nihai veri topluluğunu oluşturabilmek amacıyla Spitzer Uzay Teleskobu ile Şili'de bulunan Çok Büyük Teleskop Girişimölçeri'nden gelen verilerle birleştirilmiştir.

Uzak yıldızların yörüngesinde dolanan toz disklerini gözlemlemenin ötesinde, sıfırlayıcı gözlemleri ileride bilim insanlarının güneşdışı gezegenleri doğrudan görüntüleyebilmesine yardımcı olabilir. Kuchner şöyle diyor "eğer gezegen arıyorsanız, toz geri planda verilerinizi kirleten bir unsur olabilir".

"Yakın yıldızların çevresinde dolanan toz bulutlarını anlamak ise gelecekte yapılacak gözlemlerde bu kirletici unsuru dengeleme konusunda bize yardımcı olabilir".

Keck Görüşümölçeri ile ilgili daha fazla bilgi için bu bağlantıyı (İngilizce) inceleyebilirsiniz.