|
|
Kahraman-Balıklar Üstkümesi, gökyüzündeki en belirgin üstkümedir. Diğer bütün üstkümeler gibi, bu üstküme de çıplak gözle görülebilmek için çok sönük olsa da, gökyüzünün bu bölgesindeki parlak gökadaların (Başlıca Gökadalar Kataloğu - Principal Galaxies Catalogue) harita üzerinde işaretlenmesi üstkümenin ne kadar belirgin olduğunu göstermektedir. Kahraman-Balıklar Üstkümesi, 300 milyon ışıkyılı uzunluğunda, uzun ve yoğun bir gökadalar duvarıdır. Üstkümenin sol kenarında, 500 milyon ışıkyılı içerisinde yer alan en büyük gökada kümelerinden biri olan, büyük Kahraman Kümesi (A426) bulunmaktadır.
Kahraman-Balıklar Üstkümesi'ndeki başlıca kümelerin listesi, Abell Kataloğu'nda belirtildiği şekliyle aşağıdadır. A426 bu kümelerden en önemli olanıdır ve verimlilik sınıfı, çok verimli gökada kümesi anlamına gelen sınıf 2 olarak belirlenmiştir. A262, her kadar verimlilik sınıfı 0 olarak belirlense de o da oldukça verimli bir kümedir.
1 2 3 4 5 6 7
Abell Eşlek Kırmızıya Uzk. Zenginlik Notlar
Konsayıları Kayma mıy
SA DA z
A262 01 52,8 +36 09 0,0151 210 0
A347 02 25,8 +41 52 0,0172 240 0
A426 03 18,6 +41 31 0,0167 230 2 Kahraman
|
Kahraman-Balıklar Üstkümesi'nin başlıca gökada grupları aşağıda listelenmiştir. Bu gruplardan bazıları, özellikle de "Balıklar Kümesi" olarak bilinen NGC 383 ve NGC 507, oldukça büyüktürler. Ayrıca, "Kanatlıat Kümesi"nin etrafında yer alıp, Kahraman-Balıklar Üstkümesi'nden hafifçe ayrı duran, çok daha küçük bir üstkümenin parçası olan bazı gökada grupları da mevcuttur.
1 2 3 4 5 6 7
Grup Eşlek Kırmızıya Uzk. Zenginlik Notlar
Adı Konsayıları Kayma mıy
SA DA z
NGC7515 23 14,5 +13 19 0,0149 205
Kanatlıat 23 20,0 +08 30 0,0128 180 Kanatlıat
NGC7711 23 35,2 +15 37 0,0131 180
NGC7831 00 08,2 +32 42 0,0160 220
NGC 315 00 51,7 +30 43 0,0160 220
NGC 383 01 10,2 +32 15 0,0165 230 Balıklar
NGC 507 01 23,7 +33 15 0,0161 225 Balıklar
NGC 691/697 01 50,6 +21 54 0,0093 130
NGC 765/IC187 02 00,1 +24 53 0,0164 225
NGC 777 02 00,7 +32 05 0,0171 235
NGC 841 02 12,1 +37 33 0,0152 210
NGC 877 02 17,8 +14 20 0,0123 170
NGC 973 02 36,2 +32 48 0,0157 220
|
Sütun 1: Kümenin veya grubun adı/Abell katalog numarası.
Sütun 2: 2000 yılı için saat ve dakika cinsinden bahar açısı (sağ açıklık-SA).
Sütun 3: 2000 yılı için derece ve dakika cinsinden yükselim (dik açıklık-DA).
Sütun 4: Kümenin veya grubun kırmızıya kayması.
Sütun 5: Milyon ışıkyılı cisinden uzaklık. "Hubble sabiti" 70 km/sn/Mpc varsayılmıştır.
Sütun 6: Kümenin "zenginlik (verimlilik) sınıfı" (sadece Abell kümeleri için).
Sütun 7: Diğer adlar ve notlar.
Kaynakça:
Abell G, Corwin H, Olowin R, (1989), A catalogue of Rich Clusters of Galaxies,
Astrophys J Supp, 70, 1.
Struble M, Rood H, (1999), A compilation of redshifts and velocity dispersions for
ACO clusters, Astrophys J, 125, 35.
Garcia A, (1993), General study of group membership. II. Determination of nearby groups.
Astron Astrophys Supp, 100, 47.
Giuricin G, Marinoni C, Ceriani L, Pisani A, (2000), Nearby optical galaxies: selection
of the sample and identification of groups. Astrophys J, 543, 178.
Geller M, Huchra J, (1983), Groups of Galaxies. III. The CfA Survey.
Astrophys J Supp, 52, 61.
|
Kahraman-Balıklar Üstkümesi yalnızca gökteki en belirgin üstküme olmakla kalmaz, aynı zamanda gökteki en belirgin boşluğun da yanında durur. Boğa Boşluğu, sınırları her iki kenarında yer alan gökada duvarlarıyla belirlenmiş büyük, dairesel bir boşluktur. Boşluğun çapı yaklaşık 100 milyon ışıkyılıdır. Boşluk içerisinde işaretlenmiş gökadalardan çoğu, boşluğun gerisinde yer alan arka plan gökadalardır. Aşağıda - Boşluk alanında yer alan birkaç gökada bulunmaktadır. Bu resim, UGC 2627 (SA=03s17dk, DA= 31°34') ve onun küçük yoldaşı UGC 2629'un resmidir. Bu iki gökada, boşluğun kuzey yarısında, bizden 185 milyon ışıkyılı uzaklıkta yer almaktadır. |
 |
 |
Kahraman Kümesi (A426), binlerce gökada içeren, gerçekten verimli gökada kümelerinden, ikinci en yakın olanıdır. En yakın olanı (A3627), gökada düzlemimiz tarafından neredeyse saklanmıştır ve gözlenmesi kolay değildir. Aşağıdaki resim, Kahraman Kümesi'nin merkez bölgesini göstermektedir. Kümenin merkezinde yer alan iki parlak gökada, NGC 1272 (sağda) ve NGC 1275'tir (solda). Kahraman Kümesi de Samanyolu düzlemine oldukça yakındır, bu nedenle resimde görülen sönük ışık noktaları, aslında kendi gökadamızın ön planda yer alan yıldızlarıdır.
| Sağda - Kahraman Kümesi'nin haritası yandadır. Harita, kümenin merkezinde 1 derecelik alan içerisinde yer alan en parlak gökadalardan 122'sinin konumlarını göstermektedir. Kahraman Kümesi büyük eliptik (oval) ve merceksi (mercimek) gökadaların hakimiyeti altında olsa da, Saç Kümesi'nin tersine birçok sarmal gökada da içermektedir. |  |
Kahraman-Balıklar Üstkümesi, keşfedilen ilk üstkümelerden biridir. Evrenin büyük ölçekli yapılarının incelenmesinde, önemli bir rol oynamıştır. 1977'de, Tallinn/Estonya'da yapılan bir konferansta, Mihkel Jöeveer ve Jaan Einasto "Evren Hücreli Bir Yapıya Mı Sahiptir? - Has The Universe The Cell Structure?" diye sormuştur. İki bilim adamı, evrenin büyük ıssız boşlukları çevreleyen, büyük gökada üstkümelerinden meydana geldiği önermesinde bulunmuşlardır. Başlangıçta büyük bir şüphecilik mevcut olsa da, haklılıkları sonradan ispatlandı. Bildirileri, bu sayfanın en üstünde yer alan harita ile aynı bölgeyi gösteren bir Kahraman-Balıklar Üstümesi haritası içeriyordu. Bilim adamları, Kasım 1978'de, Erik Tago ile birlikte daha uzun bir bildiri hazırladılar.
Riccardo Giovanelli ve Martha Haynes'in çabalarıyla, Kahraman-Balıklar Üstkümesi'nin incelemesinde devrim yaratıldı. Üstkümenin 1983 yılında yapılan ilk incelemesinden (Guido Chincarini ile birlikte yayımlandı) sonra, ekip Kahraman-Balıklar Üstkümesi'ni sistemli bir şekilde inceledikleri ve 1985-1993 yılları arasında yayımlanan, 6 bildirilik (1, 2, 3, 4, 5, 6) bir seriye başladı. Kahraman-Balıklar Üstkümesi, büyük oranda onların çabaları sayesinde bugün en iyi anlaşılan üstkümelerden biridir.
Kahraman Kümesi (A426), on yıllar boyunca incelendi. Örneğin, J.Brunzendorf ve H.Meusinger, Kahraman Kümesi gökadalarının önemli bir kataloğunu 1999'da hazırladı. (Kahraman Kümesi'nin yukarıdaki haritasını hazırlamak için onların kataloğunu kullandım.)
Kahraman Kümesi, radyo ve x-ışını dalga boylarında kapsamlı bir şekilde incelendi. P.Leslie ve B.Elsmore tarafından 1961 yılında yayımlanan bir bildiride bahsedildiği gibi, büyük eliptik gökada NGC 1275 güçlü bir radyo kaynağıdır. NGC 1275, aynı zamanda güçlü bir x-ışını kaynağıdır. Kahraman Kümesi'nin tipik bir x-ışını kontur haritası (Branduardi-Raymond, Fabricant, Feigelson, Gorenstein, Grindlay, Soltan ve Zamorani tarafından, 1981 yılında yayımlanan bir bildiri) buradan görülebilir.
Kahraman-Balıklar Üstkümesi'ndeki diğer kümeler de arada sırada incelenir. Örneğin S.Sakai, R.Giovanelli ve G.Wegner, 1994 yılında A262 ile NGC 383 ve NGC 507 gruplarıyla ilgili bir çalışma yayımladı.
Üstte - A262 Kümesi'nin orta kısmının resmi. Bu küme, Kahraman-Balıklar Üstkümesi'nde yer alan bir diğer verimli gökada kümesidir. Ortadaki dev eliptik gökada NGC 708'dir.
| Takımyıldız Adları | Terimler | Yunan Harfleri |
