|
|
Herkül Takımyıldızı'ndaki üstkümeler, meşhur üstkümelerdir. Aşağıdaki gökada haritası (Başlıca Gökadalar Kataloğu'na göre), iki üstkümeyi göstermektedir. 400 milyon ışıkyılı uzaklıktaki kuzey üstkümesinin hakimi, A2197/A2199 küme çiftidir. Biraz daha uzakta, 500 milyon ışıkyılı uzaklıkta yer alan, daha büyük güney üstkümesinin hakim kümeleri A2147, A2151 ve A2152'dir. Her iki üstküme birbirine bağlıdır ve bazen tek bir küme olarak kabul edilirler.
Herkül Üstkümelerindeki başlıca gökada kümelerinin listesi aşağıdadır. En verimli küme, bazen Herkül Kümesi olarak da adlandırılan A2151'dir. Bütün bu kümeler içinde bize en yakını olan A2199 da çok verimli bir kümedir. Kümelerden iki tanesi, A1983 ve A2040, üstkümenin arkasındadır, ancak yine de kümenin üyesi olabilirler.
1 2 3 4 5 6 7
Abell Eşlek Kırmızıya Uzk. Zenginlik Notlar
Konsayıları Kayma mıy
SA DA z
A1983 14 52,7 +16 45 0,0424 580 1 Arka Plan
A2040 15 12,8 +07 26 0,0448 610 1 Arka Plan
A2052 15 16,8 +07 00 0,0338 465 0
A2063 15 23,0 +08 38 0,0341 470 1
A2107 15 39,8 +21 46 0,0399 545 1
A2147 16 02,3 +15 54 0,0338 465 1
A2148 16 03,3 +25 28 0,0418 570 0
A2151 16 05,2 +17 45 0,0354 485 2 Herkül
A2152 16 05,4 +16 27 0,0398 545 1
A2162 16 12,5 +29 32 0,0310 425 0
A2197 16 28,2 +40 54 0,0296 405 1
A2199 16 28,6 +39 31 0,0287 395 2
|
Sütun 1: Kümenin adı/Abell katalog numarası.
Sütun 2: 2000 yılı için saat ve dakika cinsinden bahar açısı (sağ açıklık-SA).
Sütun 3: 2000 yılı için derece ve dakika cinsinden yükselim (dik açıklık-DA).
Sütun 4: Kümenin kırmızıya kayması.
Sütun 5: Milyon ışıkyılı cisinden uzaklık. "Hubble sabiti" 70 km/sn/Mpc varsayılmıştır.
Sütun 6: Kümenin "zenginlik (verimlilik) sınıfı".
Sütun 7: Diğer adlar ve notlar.
Kaynakça:
Abell G, Corwin H, Olowin R, (1989), A catalogue of Rich Clusters of Galaxies,
Astrophys J Supp, 70, 1.
Struble M, Rood H, (1999), A compilation of redshifts and velocity dispersions for
ACO clusters, Astrophys J, 125, 35.
Herkül Kümesi (A2151), Herkül Üstkümesi içerisindeki en verimli kümedir. Bu kümenin fotoğrafları sıklıkla kitaplarda yer alır, çünkü küme bazı büyük sarmal gökadalar yanında, genellikle verimli kümelerde bulunan eliptik (oval) ve merceksi (mercimek) gökadaları da içerir. Çok verimli kümelerin merkezinde sıklıkla rastlanan dev eliptik gökadalar, bu kümede bulunmamaktadır.
| Herkül Kümesi'nin haritası sağdadır. Harita, kümenin merkezindeki 1 derecelik alan içerisinde yer alan en parlak gökadalardan 115'ini göstermektedir. Çok ilginç bir kümedir, çünkü farklı gökada türlerinden, geniş bir çeşitlilik içerir. Bu küme, büyük bir ihtimalle, birbiriyle birleşen daha küçük birkaç küme içermektedir. |  |
Herkül Takımyıldızı'ndaki üstkümelerin farkına varan ilk kişi, büyük bir ihtimalle Harlow Shapley idi. Shapley, küme çifti A2197/A2199 ile diğer üç küme A2147, A2151 ve A2152'yi 1930'larda fark etti. Örneğin, 1934'te basılan bir ders notunda, Shapley bir harita yayımladı. Haritanın tepesindeki küme A2151, altındaki küme A2147 ve A2152 kümelerinin birleşimidir.
Diğer gökbilimcilerin, burada üstkümeler olduğunu fark etmeleri 1970'leri buldu. Massimo Tarenghi, 1976 yılında A2151 kümesini incelerken, bunun bir üstkümenin parçası olduğu önermesinde bulundu. 1977 yılında, Estonya'da yapılan "Evrenin Büyük Ölçek Yapısı" konulu bir konferans sırasında, W.Tifft, G.Chincarini, H.Rood ve L.Thompson ile birlikte bunun bir üstküme olduğunu gösteren kanıtlar sundu. Daha sonra, 1979 ve 1980'de, ekip üstkümenin daha detaylı analizlerini iki bildiri (1, 2) halinde yayımladı. Harlow Shapley'in yayımladığı haritadan 45 yıl sonra yayımladıkları haritaya buradan ulaşabilirsiniz.
1981'de yayımlanan bir bildiride G.Chincarini, H.Rood ve L.Thompson, güneydeki üstkümenin kuzeydeki üstkümeye bir gökada duvarıyla bağlantılı olduğunu gösterdi. S.Gregory ve L.Thompson, 1984 yılında kuzey üstkümesinin bir analizini yayımladı.
Yukarıda - Herkül Üstkümesi'nde yer alan bir diğer verimli gökada kümesi A2199'un resmi. Çok verimli kümelerin çoğunda olduğu gibi, merkezinde (birçok küçük gökadanın birleşmesiyle oluşmuş) devasa büyüklükte bir eliptik gökada var. Bu gökada NGC 6166'dır.
| Takımyıldız Adları | Terimler | Yunan Harfleri |
